آیا ایستادن طولانی و واریس با یکدیگر ارتباط دارند ؟ این موضوع کاملا بدیهی و روشن است که تعداد مبتلایان به واریس در بعضی از مشاغل بطور چشمگیری بیشتر از بقیه می باشد .وقتی بیشتر به این موضوع دقت نماییم متوجه میشویم در این گونه مشاغل افراد یا بیش از حد ایستاده هستند و یا به طور طولانی نشسته .
مطالعات نشان داده‌اند بیش از ۳۰٪ از افراد شاغل در مشاغلی مثل معلمان، پرستاران و کارگران خط تولید، علائم واریس را تجربه می‌کنند.
آناتومی و پاتوفیزیولوژی واریس
رگ‌های سطحی پا دارای دریچه‌های یک‌طرفه هستند که از بازگشت خون به سمت پایین جلوگیری می‌کنند.
- در حالت طبیعی، عضلات ساق با انقباض و انبساط جریان خون به سمت قلب را تسهیل می‌کنند.
- در اثر فشار مداوم (مثلاً ایستادن طولانی)، این دریچه‌ها ضعیف شده و خون در وریدها تجمع می‌یابد.
- تجمع خون باعث گشاد شدن و پیچ‌خوردگی رگ‌ها و بروز علائم واریس می‌شود.
ریسک فاکتورهای ابتلا
- ریسک‌های فردی
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
- سن بالای ۴۰ سال
- اضافه وزن و چاقی
- تغییرات هورمونی (بارداری، یائسگی)
- ریسک‌های محیطی و شغلی
- ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت
- تحمل بار سنگین به‌طور مکرر
- کفش‌های نامناسب (کفش پاشنه‌بلند یا تخت بدون قوس)
ایستادن طولانی و واریس به همراه فشار وریدی
در میانه‌ی روز کاری، ایستادن ثابت فشار داخل وریدهای عمقی و سطحی ساق را تا ۵ برابر افزایش می‌دهد. در جدول زیر تاثیر ایستادن طولانی و واریس را مشاهده می نمایید
| نوع وضعیت | فشار وریدی ساق | تغییر در جریان خون |
| ایستادن کوتاه‌مدت (≤۱۰ دقیقه) | پایه | طبیعی |
| ایستادن طولانی‌مدت (>۲ ساعت) | تا ۵× افزایش | کاهش بازگشتی خون |
| نشستن طولانی (>۲ ساعت) | تا ۳× افزایش | کندی گردش خون |
علائم و نشانه‌های واریس
- رگ‌های برجسته، نازک و پیچ‌خورده روی ساق
- احساس درد یا سنگینی در پاها پس از پایان شیفت کاری
- تورم مچ پا و ساق
- خارش یا سوزش محل وریدهای واریسی
- تغییر رنگ پوست یا ایجاد زخم‌های وریدی در موارد مزمن
روش‌های تشخیص
- معاینه بالینی و شرح حال بیمار
- سونوگرافی داپلر: بررسی جریان خون و عملکرد دریچه‌ها
- فتوفلبوگرافی: تصویربرداری با تزریق رنگ و بررسی رگ‌ها
- وریروگرافی سی‌تی یا MRI در موارد پیچیده
پیشگیری در محیط کار
- استفاده از جوراب‌های واریس استاندارد (Compression Stockings) با فشار ۱۵–۲۰ میلی‌متر جیوه
- تغییر وضعیت هر ۳۰–۴۵ دقیقه: ۵ دقیقه قدم زدن یا نشستن
- بالابردن پاها به‌مدت ۱۰ دقیقه پس از هر ۲ ساعت ایستادن
- ورزش‌های ساده در محل کار:
- چرخش مچ پا
- بالا و پایین کردن پاشنه
- کشش عضلات ساق
- انتخاب کفش طبی با کفی قوس‌دار و پاشنه‌کوتاه
نکات تغذیه‌ای و سبک زندگی
- حفظ وزن سالم و کاهش BMI
- مصرف فیبر برای جلوگیری از یبوست (که فشار وریدی را تشدید می‌کند)
- هیدراته ماندن برای انعطاف‌پذیری عروق
- اجتناب از پوشاک تنگ دور کمر و ران
- ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
درمان‌های رایج و مقایسه روش‌ها
| روش درمان | مزایا | معایب | مناسب برای |
| درمان محافظه‌کارانه (Compression + ورزش) | کمهزینه، بدون عارضه | نیاز به تداوم و پایبندی | خفیف تا متوسط |
| اسکلروتراپی (تزریق فوم) | سرپایی، نتایج سریع | احتمال تغییر رنگ پوست | واریس متوسط |
| لیزر اندوواسکولار | حداقل تهاجمی، درد کم | هزینه بالاتر | واریس متوسط تا شدید |
| جراحی (Stripping/Phlebectomy) | حذف کامل ورید آسیب‌دیده | بی‌حسی موضعی یا عمومی، اسکار | موارد پیشرفته |
پرسش‌های متداول (FAQ)
۱. آیا فقط ایستادن طولانی و واریس با یکدیگر مرتبط هستند؟
خیر. ترکیب عوامل ژنتیکی، هورمونی و شغلی نقش دارد.
۲. جوراب واریس چقدر مؤثر است؟
حدود ۶۰–۷۰٪ در کاهش علائم اولیه و پیشگیری از پیشرفت واریس مؤثر است.
۳. کفش پاشنه‌بلند ریسک واریس را افزایش می‌دهد؟
بله. کفش‌های با پاشنه بیش از ۴ سانتی‌متر جریان خون را کند می‌کنند.
۴. آیا ورزش هوازی مثل پیاده‌روی مفید است؟
بله. هر روز ۳۰ دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری سبک گردش خون را بهبود می‌بخشد.
۵. آیا ایستادن طولانی‌مدت و واریس به شغل مربوط می‌شود؟
بله. فعالیت در شغل هایی که مستلزم نشستن یا ایستادن طولانی مدت هستند می تواند شانس ابتلا به واریس را به طور چشمگیری افزایش دهد .
نتیجه‌گیری و دعوت به اقدام
آیا ایستادن طولانی‌مدت باعث واریس شغلی می‌شود؟ در این مقاله سعی کردیم آنچه برای پاسخ به این پرسش لازم است بیان کنیم .
ایستادن طولانی‌مدت به‌خصوص بدون اقدامات پیشگیرانه، ریسک ابتلا به واریس را بالا می‌برد. با رعایت نکات ساده روزانه و انتخاب روش درمان متناسب، می‌توانید از بروز یا پیشرفت واریس جلوگیری کنید.
برای مشاوره تخصصی و ارزیابی دقیق‌تر، هم‌اکنون فرم درخواست نوبت آنلاین را پر کنید یا با کلینیک ما تماس بگیرید.
دکتر امیر مصدق دارای سابقه ی چندین ساله در درمان انواع واریس بوده و از نظر علمی دارای تاییدیه و همچنین عضور انجمن فلبولوژی انگلستان می باشد.
